Over COVA
COVA is verantwoordelijk voor Nederlandse strategische olievoorraden. Deze zorgen voor energiezekerheid tijdens crises, zoals tijdens het conflict tussen Rusland en Oekraïne.
Wat doet COVA?
COVA houdt strategische olievoorraden aan voor Nederland. Dit doen we in opdracht van de minister van Klimaat en Groene Groei (KGG) en volgens internationale afspraken met het Internationaal Energie Agentschap (IEA) en de Europese Unie (EU).
De olievoorraden kunnen worden ingezet bij nationale of internationale olietekorten of energiecrises, zoals tijdens het conflict tussen Rusland en Oekraïne. COVA is onderdeel van de nationale crisisorganisatie, als aanbieder van strategische voorraad en marktanalyse. Dit is vastgelegd in het Landelijk Crisisplan Olie (LCP-O). Hiermee bieden wij energiezekerheid voor een veranderende wereld.
Takenpakket
COVA beheert de strategische voorraad van Nederland door de aankoop, verkoop en opslag van ruwe olie en olieproducten. De voorraad wordt met minimale opslagrisico’s en tegen zo laag mogelijke kosten aangehouden, om tijdig en flexibel te kunnen reageren op (inter)nationale ontwikkelingen.
Ook markt- en beleidsanalyse is een belangrijk onderdeel van ons takenpakket. Omdat COVA een actieve rol heeft in de olie- en olieopslagmarkt, beschikken we over actuele marktinformatie en vooruitzichten. Door deze te analyseren en monitoren, kunnen we potentiële ontwikkelingen overzien en ernaar handelen. Met deze kennis adviseren we het ministerie bij beleidskeuzes. De actuele oliesituatie maken we voor iedereen inzichtelijk in het Olie dashboard Nederland.
Crisisaanpak
Wanneer en hoe zijn we betrokken bij een oliecrisis? Het IEA coördineert internationale maatregelen bij een verstoring van de mondiale olietoevoer. De regeringen van IEA-landen, waaronder Nederland, krijgen dan het verzoek om een deel van het olietekort op de markt te brengen. Dit kan vanuit de eigen voorraden zijn of door de binnenlandse vraag te beperken. De Europese Commissie adviseert de EU-lidstaten over de te nemen maatregelen.
Een internationaal verzoek komt binnen bij de minister van Klimaat en Groene Groei. In overleg met COVA wordt besloten hoe Nederland de strategische voorraad gaat inzetten. Dit kan ook betekenen dat we de voorraad die in het buitenland ligt naar Nederland moeten overbrengen. Ook kan de minister olievraag beperkende maatregelen invoeren, bijvoorbeeld door het verlagen van de maximumsnelheid of het verhogen van bijmengverplichtingen voor hernieuwbare brandstoffen. In uiterste gevallen kan de Rijksoverheid aardolieproducten vorderen. De minister van KGG overlegt met andere ministeries en verschillende adviesgroepen om te bepalen welke maatregelen zinvol zijn.
Organisatie
COVA is een stichting, zonder winstoogmerk, met een wettelijke taak. De minister van Klimaat en Groene Groei draagt de eindverantwoordelijkheid over COVA, stelt statuten en reglementen vast en benoemt het bestuur. De directeur is verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding van COVA en rapporteert aan het bestuur. Jaarlijks legt het bestuur de begroting en het jaarverslag ter goedkeuring voor aan de minister. Deze structuur waarborgt een onafhankelijke positie van COVA ten opzichte van de Nederlandse oliemarkt. We werken met een klein team van acht specialisten met een achtergrond in de energie-industrie, publieke sector en denktankgemeenschap.
Vanuit onze maatschappelijke taak bij de energievoorziening, hechten we veel waarde aan transparantie, gelijkwaardigheid en inclusie. Dit hebben we vastgelegd in onze gedragscode.
Internationale samenwerking
IEA-leden en EU-lidstaten voldoen ieder op hun eigen manier aan de voorraadplicht. Via agentschappen (zoals België), staatsentiteiten (zoals de Verenigde Staten), het bedrijfsleven (Zweden) of een duaal systeem zoals Nederland. Al deze partijen werken intensief samen om een oliecrisis collectief het hoofd te kunnen bieden. We wisselen ervaringen en best practices uit tijdens de Annual Coordinating Meeting of Entity Stockholders (ACOMES), waar COVA sinds 2024 COVA voorzitter van is.
COVA begeleidt het ministerie van Klimaat en Groene Groei tijdens overleg met het IEA in de Standinggroup on Emergency Questions (SEQ) en de Standinggroup on Oil Markets (SOM). Ook nemen we als adviseur onder leiding van het ministerie deel aan het overleg van de Oil Coordination Group van de EU.
De IEA-landen hebben tot nu toe vijf keer samen olietekorten aangevuld, om het vertrouwen in de oliemarkt te herstellen. Het meest recent zijn twee collectieve acties in 2022 in reactie op ontwikkelingen als gevolg van de Russische invasie van Oekraïne. Daarnaast waren er inzetten tijdens de Golfoorlog (1991), na orkaan Katrina (2005) en als gevolg van de burgeroorlog in Libië (2011).
Wet- en regelgeving
De taken van COVA zijn vastgelegd in de Wet voorraadvorming aardolieproducten (Wva).
De internationale verplichtingen zijn beschreven in het IEP-verdrag en EU Richtlijn 2009/119/EG. De internationale afspraken zijn voor Nederland vastgelegd in de Wva 2012. Lees meer over deze afspraken onder Wettelijke Basis.
COVA is WNT-plichtig en vrijgesteld van vennootschapsbelasting. In het kader van de Wet bescherming netwerk- en informatiesystemen (Wbni) is COVA aangewezen als Aanbieder van een Essentiële Dienst.
Geschiedenis
De behoefte aan internationale samenwerking ontstond na de wereldwijde oliecrisis in 1973-1974. Onder de vleugels van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) werd het Internationaal Energie Agentschap (IEA) opgericht. Alle aangesloten geïndustrialiseerde landen kregen de plicht om een noodvoorraad olie aan te houden voor crisissituaties. Nederland nam de Wet Voorraadvorming Aardolieproducten (Wva) aan.
Om te kunnen voldoen aan de voorraadverplichtingen, richtte de Nederlandse overheid in 1978 het interim-agentschap ICOVA op: Stichting Interim Centraal Orgaan Voorraadvorming Aardolieproducten. In 1987 ging dit over in de zelfstandige Stichting Centraal Orgaan Voorraadvorming Aardolieproducten (COVA). Sindsdien worden olievoorraden aangehouden in opdracht van de overheid.